Een vervoermiddel voor speciale eenheden.
De ontwikkeling
Tijdens de tweede wereldoorlog bleek als snel dat Britse luchtlandingstroepen en speciale eenheden nood hadden aan mobiliteit op het slagveld. Oorspronkelijk moesten zij alles te voet doen wat bijvoorbeeld voor boodschappers of verkenners nogal moeilijk was. Zij waren beperkt in de keuze van hun voertuigen omdat voor hun gewicht of liever het gebrek daaraan enorm belangrijk was. Voertuigen moesten door de lucht vervoerd kunnen worden. Voor zwaardere voertuigen gebruikte men speciaal daarvoor ontwikkelde zweefvliegtuigen zoals de Horsa en Hamilcar. Motorfietsen moesten parachuteerbaar zijn. De meeste bestaande motorfietsen waren echter te zwaar daarvoor. Daarom had men het idee om een motorfiets te bouwen die in een CLE Canister vervoerd en gedropt kon worden.
CLE Canisters waren cilindervormige containers waaraan een parachute bevestigd kon worden. Aan een kant waren zij voorzien van een “kreukelzone” om de impact van de landing op te vangen.
De Welbike werd bedacht door John Robert Vernon Dolphin (1 oktober 1905-2 mei 1973) Hij was een officier bij de Special Operation Executive. Hij had de leiding over “Station IX”, gevestigd in het voormalige landhuis “The Frythe” in Welvyn in Hertfordshire. Dit was een soort uitvinders labo waar alle speciale wapens, voertuigen en uitrustingstukken werden ontworpen voor speciale eenheden en het verzet. Je kan het een beetje vergelijken met het labo van Q in de James Bond films. Samen met motortechnicus Harry Lester ontwikkelde hij in Welvyn de Welbike, waarvan de eerste lettergreep verwijst naar Welwyn. Na de testen met het prototype werden 3.853 Welbikes gebouwd door het motorfietsmerk Excelsior Motor Company uit Birmingham.
Beschrijving van de Welbike.
Een Welbike weegt ongeveer 35 kg en kan ongeveer 120 km rijden met een volle benzinetank van 3.7 liter. De Villiers Junior tweetaktmotor van 98cc geeft de Welbike een topsnelheid van 50 km per uur. Een Welbike heeft geen vering en om de schokken van het rijden te absorberen is het frame extra stevig gemaakt. Het zadel, het stuur en de handvaten kunnen ingeklapt worden om hem in een dropcontainer te krijgen. Omdat de brandstoftank voor de motor ligt moet er met een ingebouwde handpomp druk op de tank gezet worden zodat de benzine de carburator kan bereiken. Gestart wordt hij door de koppeling in te knijpen en hem dan vooruit te duwen en de koppeling te lossen. Er is maar één versnelling. Mensen die iets groter zijn moeten met hun knieën naar buiten rijden wat niet echt een comfortabele houding is om langere afstanden te rijden. Maar dat was ook niet de oorspronkelijke bedoeling van de Welbike. Stoppen doe je door de koppeling in te knijpen en rechts op de voetrem te trappen.
Er zijn twee versies van de Welbike. De Mk1 is het eerste model en is vooral te herkennen aan het ontbreken van een achterspatbord. Origineel zijn Mk1’s ook groen geschilderd. De latere Mk2 heeft een achterspatbord en is bruin geschilderd.
De inzet van Welbikes
Welbikes werden ingezet op diverse fronten. Ze zijn gebruikt tijdens de landing in Normandië zowel door Britse en Canadese parachutisten als door Commando’s. Ook tijdens Operation Market-Garden deden ze dienst in de buurt van Arnhem. Ook tijdens Operaties van de SOE zouden ze ooit gebruikt zijn. De Royal Air Force zag in de kleine vouwscooter ook een handig vervoermiddel voor op vliegvelden. Piloten die snel naar hun vliegtuig moesten gebruikten wel eens een Welbike in plaats van te rennen.
Historische foto’s van Welbikes.
De Welbike Mk1 in dienst van Taskforce Liberty.
Een historische film over Welbikes.
Factory making bikes and mini bikes